Według legendy Izaak Jakubowicz czyli Ajzyk Jekeles, był biednym człowiekiem, któremu przyśniło się, że odnalazł skarb. W rzeczywistości, pochodził z rdzennie krakowskiej rodziny Jakubowiczów, a ojcem jego był Reb Jekele – Jakubek Bogaty, który pod koniec XVI wieku był seniorem gminy i członkiem komisji „rady siedmiu”, która opracowała statut kahalny. Izaak Jakubowicz był seniorem kahału niemal przez pół wieku. Prowadził różne interesy, ale głównym jego zajęciem było pożyczanie pieniędzy pod zastaw i na weksle, handel złotem, srebrem i jedwabiami w sklepie na Kazimierzu koło Starej Synagogi. Podobnie jak jego ojciec Jakub – Izaak również otrzymał przydomek „Bogaty” – mimo, że w tamtych czasach na Kazimierzu bywali Żydzi znacznie majętniejsi od niego. Zgodnie z legendą – Ajzyk Jekeles wybudował bóżnicę z wdzięczności za to, że Bóg dał mu wskazówkę, dzięki której odnalazł skarb. Pozwolenie na budowę otrzymał od króla Władysława IV po burzliwej walce z ówczesnym proboszczem kościoła Bożego Ciała, księdzem Marcinem Kłoczyńskim. Proboszcz robił, co mógł, aby zapobiec budowie nowej synagogi na Kazimierzu. Argumentował, iż bóżnica miałaby się znaleźć zbyt blisko chrześcijańskich domów i mogło się zdarzyć, że ksiądz, niosąc ciało Jezusa Chrystusa, musiałby przejść obok świątyni żydowskiej, co wydawało mu się niestosowne. Protestował w tej sprawie również biskup krakowski – Jakub Zadzik. Bóżnicę jednak  – dzięki staraniom Izaaka Jakubowicza – wybudowano, na rzucie prostokąta, zamkniętą między ulicami: Jakuba, Izaaka i Kupą. Tak – Kupą właśnie – nazwa ulicy, z dawien dawna, odmienia się 🙂 Wyraz „Kupa” w średniowieczu oznaczał kiesę kahału. Kazimierzanie mówią: na Kupie, o Kupie.

Wracając do synagogi: nie tylko – na złość kanonikom laterańskim i biskupowi – została wybudowana, ale na dodatek jest to największa synagoga kazimierska. Jedyna w okolicy, która mogła pod względem wielkości konkurować ze świątyniami chrześcijańskimi.

Żródła:

Bogusław Krasnowolski, Ulice i place krakowskiego Kazimierza, Kraków 1992

Janina Bieniarzówna, Jan M. Małecki, Dzieje Krakowa, T. 2 Kraków 1982

Zdjęcie współczesne synagogi: Wikipedia

Zdjęcie archiwalne ze zbiorów NAC: Targ przed synagogą, 1936 r.